Қазақ даласының аспанында жарық жұлдыздай жарқ етіп, мәңгілікке сәуле шашқан бір ұлы есім бар ол – Абай. Бұл есім – тек қазақ халқы үшін емес, күллі адамзат баласы үшін асыл рух пен терең парасаттың символына айналды. Абай Құнанбайұлы – даналықтың жаршысы, адамгершіліктің айнасы, ақыл мен ардың алтын өзегі.
Жас Абай Семей даласында дүние есігін ашқан сәттен бастап, өз заманының зұлматын сезінді. Ол тыныш өмір іздеген жоқ, керісінше, халқына жарық жол көрсету үшін рухани күреске аттанды. Оның бойына әке көрегендігі мен ана мейірімі, дала даналығы мен шығыс мәдениетінің дәні қатар ұялады. Ол тек ақын емес, философ, ойшыл, аудармашы, ағартушы, композитор, нағыз жан-жақты кемел тұлға.
Абайдың әрбір өлеңі – жүректен төгілген шындық, әрбір қарасөзі – ақыл мен сананың сандығы. «Қалың елім, қазағым, қайран жұртым…» деп тебіренгенде, ол тек халықтың мұңын емес, адамзаттың арманын жырлады. Оның шығармаларындағы тақырыптар – мәңгілік. Ол адам мінезіндегі кемшіліктерді сынай отырып, олардан арылудың жолын көрсетті. Надандық, жалқаулық, күңшілдік секілді қоғам дертіне қарсы күресте Абай қаламын қару етіп, сананы оятуға тырысты.
Абайдың поэзиясы – таза рухтың үні. Ол тек ұлттық шеңбермен шектелмей, Батыс пен Шығыстың озық ойларын бойына сіңіріп, қазақ топырағына егіп кетті. Гете, Пушкин, Лермонтов, Байрон сынды алыптардың шығармаларын қазақша сөйлетті. Бұл – тек аударма емес, қазақ мәдениетіне жасалған орасан зор сыйлық.
Биыл ұлы ақынның туғанына 180 жыл толып отыр. Бұл маңызды мерейтой халқымыздың рухани жаңғыруының жарқын белгісі әрі Абай мұрасына деген құрметтің айғағы.
Бүгінгі таңда Абайдың даңқы шекара асып, әлемге таралып отыр. ЮНЕСКО көлемінде ұлы ақынның 150 жылдығы аталып өтуі – оның шығармашылығының бүкіләлемдік деңгейде мойындалуының айғағы. Абай мұрасы әлемдік әдебиет пен философия кеңістігінде өзіндік орны бар құбылысқа айналды. Оның «Толық адам» ілімі – қазіргі заман адамы үшін аса құнды. Бұл ілім – рухани жаңғырудың өзегі, жүрек пен ақылдың үндестігі.
Абай – мәңгілік. Оның сөзі уақытпен шектелмейді, өйткені ол адамның ішкі болмысына терең бойлаған. Оның ойлары – қоғамның айнасы, болашақтың бағдаршамы. Абайды оқу – өзіңді тану, Абайды түсіну – өмірді сүю, Абайды сезіну – биіктікке ұмтылу.
Қазақ халқы Абаймен мақтанады, Абай арқылы өзін әлемге танытады. Ол – ұлттың рухани көшбасшысы, әлем таныған дара тұлға. Уақыт жылжыса да, Абайдың үні жаңғыра береді, оның ізі санада сайрап тұра береді. Өйткені Абай – ұлылықтың өлшемі, адамзаттың ар-ожданы.
Ж.Касенова,
Шоқпар ауылдық кітапханасының кітапханашысы.
