Қазіргі таңда, өкінішке орай сыбайлас жемқорлық деген қоғамдық дерт барлық салада белең алып тұрғаны жасырын емес. Белгілі бір шаруаны бітіру үшін ақша беруім қажет деген жаманүрдісбіздің қанымызға сіңіп қалған. Пара беретіндердіңсаныкөп болғандықтан, алатындардың саны азаймай тұрғаны айдан анық.
Сыбайлас жемқорлық деген дерттің кесірінен, еліміздің барлық саласы (білім, құрылыс, денсаулық сақтау, құқықы қорғау және т.б.) дамымай, кейін қарай кетіп барады.
2024 жылдың қорытындысы бойынша сыбайлас жемқорлық рейтингісінде Қазақстан 180 мемлекеттің ішінде 88 орынға жайғасқан.Бұл дегеніміз небәрі 20 млн. халқы бар мемлекеттің тамырына балта шапқанмен тең. Еліміз тәуелсіздік алған жылдардан бастап, сыбайлас жемқорлықпен күресіп келеді. Отыз жылдан астам уақыт бойы күрестің нәтижесі көңіл көпшітпейді. “Алған қол ала берсем, жеген ауыз жи берсем” деп жылдарды өткізіп келеміз. “Тойынғаннан, құныққан жаман” – деп аталарымыз бекер айтпаған. Құныққандықтың кесірінен, жемқорлықтың тамыры тереңге жайылып кеткен.
“Ел болам десең бесігіңді түзе”, “Тәрбие тал бесіктен басталады” дегендей, балабақшадан, мектептің бастауышсыныбынан сәбилеріңіздің санасына “Сыбайлас жемқорлық” ауыр қылмыс деп құйып, тәлім-тәрбие беруіміз қажет. Жоғарғы сынып оқушыларына, студенттерге түрмелерді көрсетіп, “Қылмыс түбі қорлық” деп жиі-жиі ашық сабақтар ұйымдастыру керек.
Сыбайлас жемқорлық ең аз елдер, Швейцария, Канада, Швеция, Аустралия, Данияжәне Нидерланд мемлекеттерінің озық үлгісін алып, заң талаптарын күшейтуіміз қажет. Мысалы, Даниямемлекетінде, Компанияларменмемлекеттікоргандарбірлескенжобалардыжүзегеасырукезіндесыбайласжемқорлыққатөзбеушілікжәнесыбайласжемқорлықтыңкезкелгенкөріністеріменкүресутуралыбірлескен “параныпайдаланутуралыдекларация” аттыкелісімдержасайды.Лауазымдытұлғалардыңқызметіндепутаттарменазаматтарбақылайды. ӘрбірПарламентдепутатыкезкелгенминистртуралыақпараттысұрауғақұқылы. Алазаматтардыңсыбайласжемқорлыққұқықбұзушылықтарытуралыкүдіктерітуралықұқыққорғауоргандарына, оныңішіндежасырынтүрдехабарлауғақұқығыбар.Мемлекеткезиянкелтіретінбастамалардықолдауғажолбермеуүшінмемлекеттікқызметшілергешетелдіккомпаниялардыңакцияларынұстауғатыйымсалынады. Сондай-ақДаниядашенеуніктердіңтабыстарынашықжариялауғатиіс. Салықоргандарыолардышығындарменсалыстырадыжәнесалықтөлеуденжалтаруфактілеріретіндесәйкессіздіктердітексереді.ШенеуніктергесыйлықұсынуДаниязаңыбойыншапараретіндеқарастырылады.
Қарапотырсақ, жоғарыдакөрсетілгенмемлекеттердіңхалқыныңәлеуметтік-тұрмыстықжағдайыөтежоғары. Сондықтан, халқымыздыңжалпыжағдайынжақсартуүшінзауытпенфабрикаларсалып, жаңажұмысорындарынашып, ауылшаруашылығыөнімдерінөндірушілердіқолдап, тозығыжеткенсушаруашылығыжүйелерінкүрделіжөндеуденөткізіп, тозғанжерлердіқұнарландырып, еліміздіңөргеқарайқарыштапдамуыүшінәрбіразаматадалқызмететукерекдепсанаймын. Сондағанатамыры тереңге жайылған бұл қоғамдық дерттенайығып, жеңіске жететінімізге кәміл сенемін.
Шу ауданы Қорағаты ауылдық
округінің әкімі Ә.Диханбаев
